1.
PARIBASAN
Yaiku unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar, ora ngemu surasa
pepindhan.
Tuladha paribasan :
a.
Anak
catur mungkur (ora gelem ngrungokake
rrasaning liyan kang ora prayoga)
b.
Keplok
ora tombok (melu seneng-seneng, nanging
ora melu ngetokake wragad)
c.
Durung pecus
keselak besus (durung pinter nanging
nduweni kepenginan kang neka-neka)
2.
SANEPA
Yaiku tetembungan kang saemper pepindhan,
ngemu surasa mbangetake lan ateges kosok balene karo tetembungan.
Tuladha:
-
Eseme pait
madu (eseme manis banget)
-
Tatune arang
kranjang (tatune rengkep banget)
-
Utange arang
wulu kucing (utange akeh banget)
3.
ISBAT
Isbat yaiku unen-unen kang ajeg
panganggonelan mawa surasa tartamtu. Isbat awujud racikaning tembunh kang
ndhapuk ukara, ngemu teges entar lan ngemu’pasemon’. Tembung ‘isbat’ tegese
‘ketetapn’. Isbat saemper paribasan, tegese luereg marang flsafat lan pasemon.
Lumrahe dianggo istilah, kosep, utawa, kredho ing ngelmu tasawuf, makripat,
filsafat kejawen, utawa idheologi ‘sangkan paran’.
Tuladha : :
-
Golek
banyu apepikulan warih
-
Nggoleki
galihing kangkung
-
Nggoleki
susuhing angina
-
Ngupadi banyu
suci perwitasari
Lsp.