Sunday, July 26, 2020

GEGURITAN

Geguritan yaiku puisi jawa gagrag anyar kang ora kaiket dening paugerahan tertamtu. Bebas jumlah larik larik ukara ing saben pada, jumlahe pada, pilihan basa kang digunakake, maksude panggurit ana kang nggunakake purwakanthi kadhang ora migunakake purwakhanti. Geguritan kang migunakake purwakanthi yen dirunngokake luwih kepenak(luwih nges). Supaya luwih cetha wacanen paugerane geguritan.

Titikane geguritan
1.      Ora kaiket wewaton guru gatra, guru wilangan, lan guru lagu.
2.      Luwih ngutamakake babagan isine kang mentes, apik, endah, lan uga becik.
3.      Kanggo nambah kaendahan basa nggunakake purwakanthi sawetra bae.
4.      Isi pitutur, piweling, kritik, protes, sindiran, pangresah, pamundhut, lan sapanunggalane.

Unsur-unsur geguritan
1.      Unsur fisik
·   Diksi uga sering diarani pamilihing tembung, kanggo ngasilake geguritan kang trep, pangaggit mesthi mikirake pilihan tembung kang mathuk. Dene tembung tembung kang digunakake ana kang duwe teges lugu utawa apa anane (Denotatif), Tembung kang duwe teges entar utawa ora sabenere (konotatif), gambaran utawa pralambang, lan ragam basa jawa apa sing digunakake.
·     Citraan yakuwe andharan saka panulis sing bisa narik kawigaten. Citaan biasane awujud tembung-tembung.
·         Majas yakuwe wujud ukara sing bisa narik kawigaten.
·   Bunyi yakuwe tembung-tembunge kudu ana kaitane siji lan sijine supaya bisa narik kawigaten. Bunyi uga bisa diarani sajak.
·         Tipografi yakuwe wujud tulisan sing bisa narik kawigaten.

2.      Unsur batin
·         Tema yakuwe gagasan pokok sing diandharake panulis lumantar ing geguritane.
·   Rasa pangrasa yakuwe rasane panulis sing kepengin diandharake. Nemtokake nolak, nyarujuki, apa nyengkuyung tumrap rasa kuwe.
·         Nada Irama
Nada yakuwe sikap batin panganggit/panulis, sing arep diekspresiake marang pamaca. Ana nada nuturi, panyaruwe, nyindhir, berontak, meri, drengki, sedhih, kuciwa, benci, bungah, lan sapanunggalane. Irama uga diarani ritme, yaiku salah sijine unsure kang ana gandheng cenenge karo bab bab kang sarwa teratur.
·    Amanat yakuwe pesen kang diandharakae dening panulis marang pamaca lumantar ing geguritane.

Jenis geguritan
Geguritan klasik
Geguritan klasik nduweni titikan, yakuwe:
·         Lumrahe diwiwiti tembung sun gegurit.
·         Sapada ana 4 gatra utawa luwih
·         Cacahing wanda saben gatrane padha
·         Guru lagune runtut lan biasane nggunakake purwakanthi.

Tuladha:
Sun gegurit
Kabeh manungsa kudu mangerti
Babagane urip saha pati
Imbang akherat lan duniawi
Sholat ngaji padha dilakoni

Geguritan moderen
Geguritan modheren yakuwe jinising geguritan kang wis ora kaeket dening paugeran. Geguritan modheren nduweni werna-werna jenis, yakuwe antarane:
·      Ode yakuwe geguritan kang surasane ngemot pangalembana marang wong liya, negara, apadene kang dianggep luhur.
·      Himne yakuwe geguritan kang surasane ngemot pangalembana marang Gusti Kang Mahakwasa.
·     Elegi yakuwe geguritan kang surasane panalangsa
·     Epigram yakuwe geguritan kang surasane babagan piwulang-piwulang moral, lan nilai idup kang becik.
·       Satire yakuwe geguritan kang surasane ngenyek kanthi kasar (sarkasme).
·       Romansa yakuwe geguritan kang surasane babagan  katresnan.
·     Balada yakuwe geguritan kang surasane babagan crita utawa lakon kang nyata utawa lamunane pujangga.

No comments:

Post a Comment

PARIBASAN, SANEPA, ISBAT

1.         PARIBASAN Yaiku unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar, ora ngemu surasa pepindhan. Tuladha paribasan : a.     Anak c...